Ryby do oczek

Karas ozdobny (Carassius auratus) Karasie ozdobne sa jedynymi rybami które z czystym sumieniem moge polecic do kazdej wielkosci zbiornika. Popularnie nazywa sie je zlotymi rybkami, choc maja wiele odmian wielobarwnych jak i jednokolorowych. Najczesciej wystepujace na ich ciele kolory to czerwony, bialy, czarny, zólty i pomaranczowy. Wyhodowano wiele odmian tych ryb, zadna z nich z pewnoscia nie nadaje sie do hodowli w tzw. kuli, ale i nie wszystkie moga byc trzymane w oczku wodnym. Odmiany szlachetne (tzw. welony) sa bardzo wydelikacone i ich hodowla powinna sie odbywac tylko w specjalnie duzych zbiornikach. Odmiany te rozpoznamy po jajowatym ksztalcie ciala, podwójnej pletwie ogonowej, braku pletwy grzbietowej, wylupiastych oczach i róznych naroslach (glównie na glowie). Nie polecam wpuszczania do oczka wodnego nastepujacych ras: pyzatek, niebowid, teleskop, lwia glówka, welon, moor, oranda (czerwony kapturek -patrz zdjecie ponizej), kogucik, ranchu, ryukin. Odmiany te maja ociezale, powolne ruchy. Zawsze przegrywaja z innymi rybami wyscig do pokarmu. Sa podatne na choroby, skaleczenia i ataki drapiezników (ptaki, koty) ze wzgledu na swoja powolnosc.



Karp Koi(Cyprinus carpio Koi) Karpie Koi wydają się najbardziej inteligentnymi rybami w oczku wodnym. Łatwo się oswajają i poznają swojego opiekuna. Chętnie do niego podpływają skubiąc palce zanurzone w wodzie. Pozwalają się też głaskać, dając swoim właścicielom wiele radości. Jednak nie ma nic za darmo, karpie mają o wiele większe wymagania od karasi ozdobnych. Przede wszystkim ryby te wymagają dużego zbiornika z dobrze natlenioną i filtrowaną woda (co najmniej kilka tysięcy litrów). Trzeba także wziąć pod uwagę wymiary jakie osiągają. Dorosłe ryby dorastają do 50-90 cm długości. Karpie są wszystkożerne, należy je karmić pokarmami wysokoproteinowymi, zjadają też drobne zwierzęta jak ślimaki i larwy owadów oraz rośliny, co zauważymy gdy nasze oczko zamieni się w pustynię. Ryby te lubią kopać, dlatego kosze z roślinami powinny być dobrze zabezpieczone warstwą grubego żwiru. Tarło Karpie odbywają latem (osobniki co najmniej 3-4 letnie), gdy temperatura wody wzrośnie powyżej 20°C. Młode wylęgają się po tygodniu. Są to ryby długowieczne i dożywają około 20 lat. Hodowlę karpi Koi rozpoczęto w kraju kwitnącej wiśni na początku 19 wieku. W wyniku długotrwałej selekcji i krzyżowania różnych osobników uzyskano wiele odmian karpi Koi różniących się barwą, połyskiem, oraz układem plam i łusek. Obecnie zarejestrowanych jest ponad sto odmian barwnych i każdego roku pojawiają się następne. Rasowe osobniki najbardziej poszukiwanych odmian osiągają zawrotne ceny, nawet do kilkudziesięciu tysięcy dolarów za sztukę. Hodowcy dzielą karpie Koi na dwie podstawowe grupy, a mianowicie na ryby matowe oraz o metalicznym połysku. Poniżej przedstawiam nazwy, charakterystykę i zdjęcia najpopularniejszych matowych karpi Koi.



Złota orfa (Leuciscus idus var. orfus) Złota orfa jest odmianą barwną występującego w Polsce, a znanego wędkarzom jazia (Leuciscus idus) i bywa opisywana pod nazwami (Idus orfus) lub (Idus idus). Charakteryzuje się jednolitym pomarańczowym ubarwieniem oraz podłużnym kształtem ciała. Orfy są popularnymi w sprzedaży rybami do oczka wodnego, jednak warto się zastanowić zanim nabędziemy te ryby, mają one bowiem kilka wad. Raczej powinni z tej ryby zrezygnować posiadacze niedużych oczek ze względu na to, iż złota orfa może osiągnąć duże rozmiary. Zdarzają się nawet osobniki dochodzące do 1 metra, choć z reguły dorosłe ryby są o połowę mniejsze. Orfy pływają tuż pod powierzchnią wody (we własnym stadzie) i są dobrze widoczne, lecz wykazują pewne zdziczenie w porównaniu z karasiami ozdobnymi. Nie podpływają do właściciela, nie jedzą z ręki i nie pozwalają się dotykać. Ryby te mają wyjątkowe zamiłowanie do skakania. Można czasami zaobserwować jak wyskakują z wody by pochwycić przelatującego owada. Jeśli wyławiamy te ryby na zimę powinniśmy więc dobrze przykryć zbiornik w którym będą zimować. Złote orfy żyją około 18 lat. Przystępują do tarła bardzo wcześnie bo już w kwietniu ( osobniki co najmniej czteroletnie). Aby sprowokować ich tarło powinno się ustawić pompę pod wodą, w taki sposób by symulowała nurt rzeki.



Zloty lin (Tinca tinca) Lin złoty jest odmianą kolorystyczną występującego w Polsce pospolicie lina. Jest to spokojna, wytrzymała na niedobory tlenu ryba i z jej hodowlą w oczku nie ma problemów. Ma ona żółte wydłużone i lekko spłaszczone ciało pokryte drobnymi łuskami. W kącikach otworu gębowego krótkie wąsiki. Ryby te mogą osiągnąć nawet ponad 0.5 metra długości jednak w oczku nie przekraczają 30 cm. Liny są wszystkożerne, żerują zwykle przy dnie odżywiając się bezkręgowcami, ale nie gardzą także pływającymi pałeczkami przeznaczonymi dla ryb w oczku. Pobierają ten pokarm dość chaotycznie, podpływają szybko, łapią pałeczkę i równie szybko znikają. Mogą też skubać palce właściciela w równie dziwny sposób. Zauważyłem, iż przebywają także tuż pod powierzchnią wody kryjąc się pod liśćmi grzybieni. Wystawiają czasem ponad nią pysk charakterystycznie cmokając. Gdy zauważą jakieś ruchy wokół oczka gwałtownie uciekają. Aktywność tych ryb wzrasta wieczorem, gdyż nie lubią one ostrego światła. Liny żyją około 10 lat dojrzałość osiągając między drugim a czwartym rokiem życia. Do tarła przystępują stosunkowo późno (od połowy czerwca do połowy sierpnia) i składają ikrę kilkakrotnie wśród roślin podwodnych na płyciznach.


Jesiotr (Acipenser) Ryby jesiotrowate posiadaja cialo walcowato wydluzone, pokryte piecioma rzedami tarczek kostnych. Glowa wydluzona, tworzy charakterystyczny ryjek. Pysk okolony miesistymi wargami i wyrostkami czuciowymi znajduje sie na spodniej czesci glowy. Pletwa grzbietowa pojedyncza, umieszczona w tylnej czesci grzbietu, pletwa ogonowa niesymetryczna, przypomina ogon rekina. Ryby jesiotrowate osiagaja imponujace rozmiary: dlugosc nawet 9 metrów i wage do 1,5 tony w przypadku bielugi (Huso huso). Jesiotry sa rybami dwusrodowiskowymi tzn. iz wiekszosc zycia spedzaja w wodach slonych lub slonawych, zas na tarlo wstepuja do wód slodkich (rzeki). Tarlo ma miejsce od kwietnia do sierpnia, glównie na poczatku lata. Samice skladaja wówczas ikre w ilosci dochodzacej do kilku milionów jaj. Z ikry jesiotrów produkuje sie bardzo drogi i ceniony przez smakoszy czarny kawior. Ryby jesiotrowate charakteryzuja sie wyjatkowa dlugowiecznoscia i niektóre dozywaja ponad stu lat, dojrzalosc plciowa osiagajac w wieku lat kilkunastu. Prowadza one tryb zycia denny, odzywiajac sie bezkregowcami, drobnymi rybami, oraz ikra. W naszym kraju jeszcze niedawno wystepowal jesiotr ostronosy (Acipenser oxyrinchus). Byl najwieksza polska ryba i dorastal do ponad 4 m dlugosci i wagi 300 kg. Okaz uwazany za ostatni zostal zlowiony w ujsciu wisly w 1972 roku. Obecnie w Polsce hodowany jest miedzy innymi jesiotr rosyjski (Acipenser gueldenstaedti), jesiotr syberyjski, a nawet krzyzówki miedzygatunkowe ryb jesiotrowatych. Chcac nabyc jesiotra powinnismy sie udac do gospodarstwa rybnego gdzie ryby te sa czesto hodowane. W sklepach akwarystycznych mozna zakupic sterleta (Acipenser ruthenus), zwanego tez czeczuga. Sterlet jest jedynym slodkowodnym gatunkiem sposród jesiotrowatych, osiaga dlugosc do 150 cm i ciezar do ok. 20 kg. Ma brunatnozielonkawe ubarwienie grzbietu i boków, a brzuch kremowy. Moze byc hodowany takze w bardzo duzym akwarium. Aby hodowac jesiotra w oczku (najodpowiedniejszy jest chyba sterlet) powinnismy dysponowac dosc duzym zbiornikiem (ryby te potrzebuja wody dobrze natlenionej). Z uwagi na denny tryb zycia jesiotry sa malo widoczne w oczku, nie podplywaja do wlasciciela i nie reaguja na pokarmy plywajace po powierzchni. Jesiotry powinno sie karmic pokarmami, które opadaja na dno. Mozna stosowac karmy takie jak ich hodowcy lub inne granulaty opadajace na dno. Odpowiednio karmione ryby te rosna bardzo szybko. Odnosnie zimowania posiadam sprzeczne informacje. U jednych zimuja bez problemu u innych gina mimo, ze inne ryby przezyly. Na pewno w tym okresie woda w oczku powinna byc dotleniana pompka lub napowietrzaczem.



Karaś (CARASSIUS CARASSIUS) Cialo karasia odznacza sie bardzo silnym wygrzbieceniem tak, ze jego wysokosc miesci sie dwa razy w dlugosci. Pokrywaja je duze, równo ulozone luski. Pletwa grzbietowa jest bardzo dluga i siega prawie do nasady trzona ogonowego. Jej górna krawedz jest wypukla, a ostatni twardy promien pilkowany. Ostatni twardy promien pletwy odbytowej jest takze drobno pilkowany. Glowa karasia jest mala, o nieduzej paszczy, ustawionej nieco skosnie ku górze. U nas karas dorasta przecietnie do dlugosci 12 - 30 cm i osiaga ciezar 0,2 - 0,5 kg. Trafiaja sie jednak (zwlaszcza w jeziorach) osobniki znacznie wieksze. Pokarmem karasia sa drobne zwierzeta wodne, zyjace w mulistym dnie lub w jego poblizu. Tarlo tej ryby trwa od maja do lipca. Samica sredniej wielkosci sklada okolo 200 000 jaj na plytkich miejscach, porosnietych roslinami wodnymi. Gatunek ten wystepuje w calej Europie (z wyjatkiem Francji, Szwajcarii i zlewiska Oceanu Lodowatego Pólnocnego) oraz w dorzeczach wiekszych rzek syberyjskich. W Polsce karas jest spotykany we wszystkich nizinnych wodach sródladowych, stojacych i wolno plynacych. Przebywa niedaleko brzegów, przy miekkim i mulistym dnie. Niewielkie jego ilosci sa hodowane w gospodarstwach stawowych.



Tolpyga (Hypophthalmichthys molitrix) Ostatnio w sklepach z rybami do oczka wodnego dosc czesto widuje tolpygi, postanowilem wiec i temu gatunkowi poswiecic troche miejsca. Ryba ta wyglada niezbyt ciekawie ze wzgledu na szarobrunatne ubarwienie, jednak sprzedawcy zachwalaja ten gatunek jako znakomity naturalny filtrator wody. Maja w tym sporo racji gdyz tolpygi odzywiaja sie planktonem roslinnym czyli inaczej mówiac glonami. Do filtrowania wody ryby te maja bardzo rozrosniete wyrostki filtracyjne, które lacza sie ze soba tworzac rodzaj gestego filtra. Widzialem takie wyrostki podczas sekcji okazu przedstawionego na zdjeciu, byly cale oblepione zielona masa glonów. W zwiazku z odzywianiem pokarmem roslinnym ryby te wyksztalcily wyjatkowo dlugi przewód pokarmowy bedacy wielokrotnoscia dlugosci ciala. Tolpygi pochodza z Azji jednak prace nad jej aklimatyzacja prowadzi sie w kilku krajach Europy lacznie z Polska. Sa nimi zarybiane zbiorniki przy elektrowniach, w których ze wzgledu na cieplejsza wode masowo rozwijaja sie glony. Chetnie ryby te sa wprowadzane takze do innych zbiorników z uwagi na to, ze odzywiaja sie planktonem nie wykorzystywanym przez inne ryby. Wiaze sie to oczywiscie ze zmniejszeniem ilosci glonów. Tolpyga nalezy do rodziny ryb karpiowatych, posiada wysokie cialo pokryte drobnymi luskami, oczy osadzone wyjatkowo nisko, koncowy otwór gebowy oraz charakterystyczny dobrze rozwiniety kil brzuszny (zaostrzona krawedz ciala). Tolpygi dorastaja do okolo 1 metra przy wadze 16 kilogramów. Dojrzewaja w zaleznosci od temperatury miedzy 4 a 10 rokiem zycia przy dlugosci 0.5 metra. Zyja okolo 15 lat i w Polsce nie przystepuja do tarla. Bardzo podobnym do tolpygi gatunkiem jest tolpyga pstra (Aristichthys nobilis) osiaga ona jednak dlugosc do 1,5 metra przy wadze nawet ponad 50 kg. Majac na uwadze wymiary jakie osiagaja tolpygi warto sie dobrze zastanowic zanim wprowadzimy je do oczka. Sa one wprawdzie odporne na niska zawartosc tlenu w wodzie i dobrze zimuja w niskiej temperaturze jednak gdy woda w naszym stawie stanie sie klarowna ryby te nie znajda potrzebnego im pokarmu. Z tego wzgledu gatunek ten nadaje sie tylko do naprawde duzych stawów.